Yasa şu anda, "ciddi bir kişisel zor durum hali" olmadıkça, kağıtsız kişilerin İsviçre'yi derhal terk etmelerini ön görüyor.

Zor durum hali başvurularına ilişkin kararlar kantonların yetkisi altındadır: Başvurular, ikamet edilen kantonun göçmenlikle ilgili makamlarına yapılır. Her durumda, genel kişisel durum bireye özgü olarak ayrı ayrı kontrol edilir. Uygulama kantondan kantona farklılık gösterir ve büyük ölçüde kantondaki siyasi duruma bağlıdır. Eğer bir kanton zor durum hali başvurusunu kabul ederse, Konfederasyonun da düzenlemeye onay vermesi gerekir. Çoğu durumda kararı onaylar.

Yetkililer, ikamet süresinin beş yıldan az olması durumunda zor durum halinin mevcut olmadığını varsayıyorlar. Sadece uzun süreli ikametten sonra yapılan başvuru ciddi bir şekilde incelenir. Bu durumda İsviçre’de ki ikamet süresi, ekonomik bağımsızlık, entegrasyon, sağlık, sabıka kaydı gibi birçok, "ileri düzeyde entegrasyon" u belgeleyen, çeşitli kriterler dikkate alınır. Somut olarak, 10 yıldan fazla (veya ilköğretim okul çağında çocuğu olan aileler için 5 yıl) İsviçre'de ikamet eden, ekonomik açıdan bağımsız, sabıka kaydı olmayan ve ulusal bir dili konuşan birçok kağıtsız kişinin durumu yasal olarak düzenlenir.

Yasal olarak bağlayıcı, negatif bir iltica kararı almış olsanız bile, zor durum hali için başvurabilirsiniz. Eğer İsviçre makamları en az 5 yıl ikamet ettiğiniz hakkında bilgi sahibiyse, oturum izni için başvurunuz. Ancak uygulamada, kantonal farklılıklar bulunmaktadır, Birçok kantonda 5 yıllık ikamet süresi yeterli değildir.

İnsan ticareti mağdurları özellikle korunmaktadır. Şiddet tehdidi altındaysanız veya şiddete maruz kaldıysanız veya iddia edilen borçlar nedeniyle çalışmaya zorlandırılıyorsanız yada zorlandırılmış bulunmuşsanız, örneğin cinsel olarak yada işyerinde sömürülüyorsanız yada sömürülmüş bulunmuşsanız, suç işlemeye veya dilenmeye zorlanıyorsanız veya zorlandırılmış iseniz destek alabilrsiniz ve size yasal düzenleme sağlanır. İstismarınıza resmi olarak izin vermiş olsanız bile, bu geçerlidir.

Evlilik ve kayıt edilmiş birliktelik

Her kişinin evlenme hakkı vardır. Ancak bu uygulamada, kağıtsız kişiler için kolay değildir, çünkü evlenmek isteyen yabancı uyruklu kişilerin İsviçre'deki yasal ikametgahlarını kanıtlamaları gerekir. Ayrıca, nüfus müdürlükleri, mevcut yasadışı gelin ve damatları göçmenlik alanından sorumlu makamlara bildirmekle yükümlüdürler. Bununla birlikte, Federal Yüksek Mahkeme, İsviçre'de kağıtsızların evliliklerinin genel olarak reddedilemeyeceğine karar verdi. Bu evlilik hazırlık prosedürünün uygulanabilmesi için her bir vakanın ayrı ayrı incelenmesi ve belirli kriterler yerine getirilmişse göçmenlik bürosunun ikametin toleransı diye adlandırılan bir izni vermesi anlamına gelmektedir. Uygulamalar kantondan kantona farklılık göstermektedir. Prosedür hakkında bir danışma merkezinden daha fazla bilgi alınız.

Aynı cinsiyete sahip olan kişiler evlenebilirler. Ve de eş olarak önceden resmi kayıt altında tutulmuş olan birlikteliklerini, belediyenin evlendirme dairelerine başvurup açıklayarak, evliliğe dönüştürebilirler.

Sahte evlilik veya sahte kayıtlı birliktelik şüphesi varsa, İsviçre'deki makamlar evliliği veya birlikteliği reddetmek zorundadırlar. Bu durumda, vatandaşı olduğunuz ülkeye gidip orada evlenip ardından İsviçre'ye aile birleşimi için başvurmaktan veya evliliğe hazırlanabilmeniz için İsviçre'de evlilik veya birliktelik hazırlığı için vize başvurusunda bulunmaktan başka seçeneğiniz yoktur. Ancak böylece evlilik veya birliktelik için yasal olarak İsviçre'ye girebilirsiniz.

Eğer evlilik veya kayıtlı birliktelikten sonraki ilk üç yıl içinde boşanırsanız, – aile içi şiddet mağduru olsanız bile – oturum izninizin (B oturum izni) daha fazla uzatılmaması riski ile karşı karşıya kalırsınız. Eğer evlenmeden önce birçok yıl İsviçre'de yaşadıysanız, durumunuza bağlı olarak (çocuklu veya çocuksuz) muhtemelen zor durum hali izni başvurusunda bulunmalısınız.

Diğer durumlar

Reşit değilseniz ve ebeveynlerinizden birinin durumu yasal ise, bu kişi sizin için oturum izni başvurusunda bulunabilir. Aynı durum, İsviçre veya Avrupa vatandaşlığına sahip veya düzenli olarak İsviçre'de ikamet eden reşit olmayan bir çocuğun annesiyseniz de geçerlidir.

Eğer kendi hatanız olmaksızın, vatandaşlığınız yoksa veya artık vatandaşlığınız yoksa ve vatandaşlık alma imkanınınız yoksa İsviçre'de vatansızsınız. Vatansızlığınızın tanınması için Devlet Göç Dairesine (Staatssekretarıat für Migration SEM) oturma izni (B) için ve yurtdışına seyahat etmek için, seyahat belgesi almak için başvurabilirsiniz. Reşit değilseniz ve 5 yıldır İsviçre'de yaşıyorsanız, basitleştirilmiş vatandaşlığa geçiş için de başvurabilirsiniz. İşlem uzun sürer ve karmaşıktır. Özellikle, başka hiçbir devletin sizi vatandaşı olarak tanımadığını kanıtlayabilmeniz gerekir. Tanınma şarttır, çünkü sizin vatansız bir kişi olarak, sınır dışı edilmek için (tekrar tekrar) gözaltına alınma riskiniz vardır. Sınır dışı edilmeniz geçerli yasaları ihlal etse bile.

İsviçre'de tüm sağlık kuruluşları ve doktorlar acil durumlarda yardım etmekle yükümlüdür. Tıbbi yardıma ihtiyacınız varsa, hasta veya yaralı olmanız fark etmez, tedavi edilmeniz şarttır, sağlık sigortanız olsun veya olmasın. Hastanelerde sosyal hizmet uzmanları bulunmaktadır. Sorunlarınızda size yardımcı olabilirler.

Doktorlar ve hastane personeli gizliliği korumakla yükümlüdürler. Adınızı, doğum tarihinizi ve iletişim bilgilerinizi polise veya göçmenlik dairesine bildiremezler.

İpucu: Çeşitli özel kuruluşlar, yerel düzeyde ücretsiz veya düşük maliyetli sağlık hizmeti verirler. Hatta bazı kantonlarda, kamu hastaneleri, devlet bütçesi kapsamında tıbbi bakım sağlamakla bile yükümlüdürler, çünkü bazı kurumlar tam olarak bu amaç için rezervler oluşturmuşturlar (sosyal hizmetler, kantonın yetkili daireleri, hastaneler, vb.). Sağlık sigortanız yoksa ve yerel makamlar tedaviniz için ödeme yapmakla yükümlü değilse, ortaya çıkan masrafları kendiniz ödemek zorunda kalabilirsiniz. Bu durumda taksitli ödeme yapılabilir.

Sizin sağlık ve kaza sigortası yaptırma hakkınız vardır. Bunun için gerekli olan bilgiler; soyadınız, adınız, doğum tarihiniz ve bir iletişim adresi.

Yasal sağlık sigortası olan herkes, oturum durumlarına bakılmaksızın aynı sağlık yardım kataloğundan yararlanma hakkına sahiptir. Tıbbi doktor tedavisi, hastanede kalış, gebelik ve doğum masrafları sağlık sigortası şirketi tarafından karşılanır. Diş tedavisi ise temel sigorta kapsamında değildir.

İsviçre'de sağlık sigortası ücretsiz değildir. Aylık bir miktar para ("prim"), tıbbi tedavi masraflarının bir kısmını ("franchise") ve masrafların % 10'unu ("kişinin ödeme payı") ödersiniz. Gelirin düşük olduğu durumlarda belirli kantonlarda prim indirimi (“indirim”) için başvurulabilirsiniz. Sağlık sigortası şirketleri de gizlilik yükümlülüğüne tabidir. Ancak siz yazılı onay verirseniz, kişisel verilerinizi göçmen kurumlarına verebilirler veya onayınız alınamıyorsa ve bu sizin yararınıza olduğunda, ki bu asla olmaz. Buna rağmen sigorta yaptırırken güvenilir, "yasal" bir üçüncü kişinin adresini vermenizi öneriyoruz.

Dikkat! Sağlık sigortanız yoksa, tıbbi bakım hizmeti alma, aldığınız hizmetlerin ödemesini yapma ve tedavi görme konusunda sorun yaşarsınız. Kantonlar arasındaki farklar büyüktür.

İsviçre'ye geldikten sonra 3 ay içinde sigorta yaptırmalısınız. Geç kayıt durumunda (geldikten 3 aydan fazla bir süre sonra), sigortacı, gecikme süresinin iki katına tekabül eden bir süre için % 50'lik ek prim ücreti talep edebilir. Ancak, primi geriye dönük ödemeniz gerekse de sigorta geriye dönük olarak yürürlüğe girmez.

Birçok kişi, ödeme gücü olmadan gönüllü ek sigorta yaptırmaktadır. Bunun sonucu olarak borçlanma olabiliyor ve buda gelecekteki yasal düzenlemeye engel teşkil ediyor.

İpucu: Hangi konuyla ilgili olduğunu anladığınızdan emin olmadığınız hiçbir şeyi imzalamayın.

İsviçre'deki tüm çalışanların, oturum izni olmasa bile iş kazalarına ve meslek hastalıklarına karşı sigortalı olmaları zorunludur. Buna ev çalışanları, çıraklar, stajyerler ve gönüllüler dahildir. Aynı işveren için haftada en az 8 saat çalışıyorsanız, iş dışı kazalara karşı da sigortalı olursunuz. Zorunlu sigorta primleri işveren tarafından ödenir. İş dışı kazalara karşı zorunlu sigorta primleri de, şayet bu öngörülmüşse, işveren tarafından karşılanır.

Dikkat! İşvereniniz sosyal güvenlik sigorta yükümlülüklerini yerine getirmese bile sigortalısınız ve hizmetleri alırsınız. İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle tıbbi tedavi görüyorsanız, faturayı kendiniz ödemeniz gerekmez: Masraflar işvereninizin kaza sigortası tarafından karşılanır.

Dikkat! Kaza sigortası şirketlerinin genellikle meslek sırrı yükümlülükleri vardır. Ancak, kayıt dışı çalışma, yani sosyal güvenliğe kayıtlı olmayan çalışma kanıtı bulurlarsa, yasal olarak göçmenlik makamlarını bilgilendirmekle yükümlüdürler.

Doktorlar, hastaneler ve özel danışma merkezleri, kadınlar ve erkekler için doğum kontrol yöntemleri ve kürtaj hakkında bilgilendirme yaparlar.

Seks yaparken prezervatif kullanarak kendinizi HIV/AIDS ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korursunuz. Reçetesiz olarak alınabilen prezervatif her eczanede ve büyük mağazalarda bulunur ve hatta bazı kurumlar tarafından ücretsiz olarak verilir. HIV testleri, uzmanlaşmış merkezlerde ucuz veya ücretsiz olarak ve isim vermeden anonim bir şekilde yapılabilinir. www.aids.ch veya www.migesplus.ch adreslerinde HIV/AIDS konusunda çeşitli dillerde bilgi bulabilirsiniz.

• Çalışma koşulları ve toplu iş sözleşmelerine göre ücret, yerel kurallar, mesleki uygulamalar ve normal iş sözleşmeleri hakkı.
• Küçükler: 15 yaşından küçüklerin çalışması yasaktır ve süre günde 9 saati geçmemelidir. 18 yaş altındakiler gece ve pazar çalışamazlar. Ev işçisi olarak işvereninizle birlikte yaşıyorsanız, işvereriniz size mahremiyetinizi koruyan bir konaklama sağlamalıdır.
• Makul iş feshi süresi. İşveren, artık sizi çalıştırmak istemiyorsa, sizi mümkün olduğunca erken bilgilendirmelidir.
• AHV (AVS) /IV (AI) hakkı için (sosyal sigortalar bölümüne bakınız).

Ne yazık ki, birçok kağıtsız işçiye çok az ücret ödeniyor veya hiç ücret ödenmiyor ve bu uygulama yasa dışıdır. Doğrudan işverenle görüşmeniz başarısız olursa, belirli kantonlarda bir iş mahkemesinde yasal işlem başlatabilirisiniz.

İş mahkemesindeki dava sizin tarafınızdan yetkilendirilmiş bir kişi tarafından da açılabilir. İsviçre'den ayrılmış olsanız bile geriye dönük beş yıla kadar mahkemede hak idda edebilirisiniz.

İpucu: Eğer kendinizi bir işverene ilk kez tanıtıyorsanız, işle ilgili sorular sorun: Ne kadar kazanacaksınız? Kaç saat çalışmak zorundasınız? Hangi işleri yapmanız ve hangilerini yapmamanız gerekiyor?

Çalışma saatlerini olabildiğince açıkca belirleyin. Bu, özellikle işverende yaşıyorsanız önemlidir. Ayrıca hangi günlerde çalışmadığınızıda belirleyin. Bu anlaşmaları yazılı olarak alıp alamayacağınızı sorun. İşveren yasal olarak sizinle bir iş sözleşmesi yapmakla yükümlüdür.

İpucu: Her gün ne kadar çalıştığınızı ve hangi işi yaptığınızı yazın. Yazılı çalışma talimatlarını saklayın (kağıt, sms, mail, vb.) ve iş yerinizin fotoğraflarını çekin. Yapılan işi belgelediyseniz, işvereninizle sorun yaşamanız durumunda, iddianızı ileri sürmeniz daha kolay olacaktır.

İpucu: Bir sendikaya üyeyseniz, her adımınızda size danışmanlık yapılacak ve destek verilecektir. Bölgenizdeki bir sendika bürosundan bilgi almaktan çekinmeyin.

Dikkat! Pek çok insan farkında bile olmadan insan ticareti mağduru olmaktadır. İsviçre'de yanlış vaatler nedeniyle veya çalışma koşulları hakkında aldatılmaya maruz kalarak çalışıyorsanız, şiddet tehdidi altında çalışmaya veya büyük bir borç ödemeye zorlanıyorsanız - rızanız olsa bile - destek alabilir ve bu durumdan kurtulabilirsiniz. İnsan ticaretine karşı İsviçre platformunun üyesi olan bir organizasyona danışın: plattform-menschenhandel.ch

İsviçre'de yaşayan ve çalışan herkes için sosyal sigortalar zorunludur. En önemlileri yaşlılık sigortası (AHV), maluliyet sigortası (IV), aile ödenekleri, işsizlik sigortası (ALV), kaza sigortası (UVG), gelir kaybı tazminatı (EO), mesleki emeklilik (BVG) ve annelik sigortasıdır.

Tüm işverenler, çalışanlarını sosyal güvenlik sigortasına kaydettirmek zorundadır.

Dikkat! Sosyal güvenlik sigortasında kayıtlı olmak, oturum iznine sahip olmanız anlamına gelmez. Sizin İkamet durumunuz düzenlenmemiş olarak kalır. Sosyal sigortalara kayıtlıysanız sigorta kimliği (“AHV-Ausweiss”) alırsınız. İşvereniniz sizi yine de yasadışı olarak çalıştırmaya devam edecektir, fakat maluliyete karşı sigortalısınız ve artık İsviçre'de ikamet etmeseniz bile yaşlılıkta küçük bir emekli maaşı alırsınız.

Dikkat! Maaşlardan prim kesen ama sigorta şirketlerine ödemeyen işverenler var! Eğer AHV-kimliği almadıysanız, işvereniniz sizi doğru bir şekilde sigortalamamış demektir.

İpucu: İşvereninizle sosyal güvenlik sigortasına kaydolma konusunda konuşun. Her durumda, ikamet ettiğiniz kantondaki olağan uygulamalar hakkında önceden bir sendikadan veya bir danışma merkezinden bilgi alın.

İpucu: İsviçre'den ayrılmak istiyorsanız: İsviçre'den ayrılmadan önce emekli maaşınız hakkında mutlaka bilgi edinin.

• Aile ödeneği ve kazanç kaybı tazminatı: Yetkili kanton fonuna kaydolduysanız ve AHV-kimliğiniz varsa, bu tazminatı almaya hak kazanırsınız.
• İflas Tazminatı: İşvereniniz iflas etmişse bu ödeneği alma hakkınız vardır.
• İşsizlik sigortası: İşsizlik sigortası yardımlarından veya işgücü piyasası önlemlerinden yararlanma hakkınız yoktur.

Kağıtsız çocuklar, birçok kantonda, kreşlere ve diğer bakım kurumlarına gidebilirler. Kantonlar maliyetlerin bir kısmını karşılarlar. Buna ek olarak, yasal oturum statüsü olmayan çocukların birçok kantonda anaokuluna gitmesi mümkündür ve hatta zorunludur.

Zorunlu okul eğitim süresinin tamamı boyunca, devlet okulları, oturum durumlarına bakılmaksızın, 16 yaşına kadar olan tüm çocukları kabul etmek zorundadır. Zorunlu okullardaki eğitim ücretsizdir.

İpucu: 16 yaşından küçüklerin, okullarındaki okul danışmanları ve bir danışma merkeziyle iletişime geçmeleri önerilir.

Zorunlu okul eğitimden sonra, temel eğitim hakkı yoktur. Ancak belirli kantonlarda, belirli koşullar altında ilköğretim sonrası bir okula (Lise, mesleki okul, branşsal orta okul), bir üniversiteye veya bir yüksek okula gidebilirsiniz. Talep üzerine bazı köprü hizmetleride (Brückenangebote) mümkündür. Özel okullar söz konusu olduğunda finansman sorunu ortaya çıkmaktadır.

Oturma izni olmadan çıraklık meslek eğitimi yapılamaz. Ancak, kağıtsız kişilerin çıraklık meslek eğitimi yapma imkanı vasa, bu çıraklık süresi için oturum izni başvurusunda bulunabilirler. Bunun için aşağıdaki koşullar yerine getirilmelidir:

• En az 5 yıl boyunca İsviçre'de okula gitmiş olmalısınız.
• Başvurunuzu zorunlu eğitimin bitiminden itibaren 12 ay içinde yapmalısınız.
• “İyi entegre” olduğunuzu ve İsviçre hukuk sistemine saygı duyduğunuzu gösterebilmelisiniz.
• Kimliğinizi açıkça belirtmelisiniz.
• İşveren, sizi işe almak istediğini kanton makamlarına bildirmelidir.

Dikkat! Mesleki eğitime başlama ve tamamlama izni için temel bir hak yoktur. İzin, yalnızca tüm şartlar karşılandığında verilir. Risk büyüktür: Başvurunuz reddedilirse, hem sizin hem de ailenizin sınır dışı edilme olasılığı vardır. Özellikle tüm ailenin durumu incelenir. Bu zaman diliminde, eğitim sonunda oturma izninin uzatılacağının garantisi yoktur, ki uygulamada genellikle böyle olsa bile.

Çocuklu aileler için hayatın birçok alanında avantajlar var. Bu, hem okul hizmetleri, hemde kültürel ve sanatsal boş zaman etkinlikleri için geçerlidir.

İpucu: Okullar ve öğretmenler, reşit olmayanların iletişim bilgilerini polise veremez. Öğretmenler çogu zaman sırdaştır ve her zaman kağıtsız çocukların zor durumunu anlarlar. Ebeveyn toplantılarına ve diğer okul etkinliklerine katılın. Eğer korkuyorsanız, size birin eşlik etmesine izin verin.

Yerel dili hem sözlü hem de yazılı olarak öğrenmenizi öneririz. Bu, İsviçre'deki günlük yaşamınız için büyük bir avantajdır. Toplumsal yaşama daha iyi katılabilir, kendinize bir çevre oluşturabilir ve ilgi duyduğunuz alanlarda daha etkili olursunuz.

Yerel makamlar veya kuruluşlar, genellikle iş saatlerinize uygun olacak zamanlarda ücretsiz veya düşük ücretli dil kursları verirler. Birçok kantonda, kağıtsız kişilerin çeşitli etkinliklere katılımını sağlayacak kolaylıklar sunulur. Bu, bağlantı kurmanıza, kendinizi ifade etmenize ve bilgi sahibi olmanıza yardımcı olabilir. Birçok kuruluş, sohbet atölyelerinin yanı sıra kolayca erişilebilecek sosyal, politik, sanatsal, kültürel ve sportif faaliyetler sunarlar.

Durumunuzun yasallaşması söz konusu olduğunda, yerel dili ve gelenekleri öğrenmenin yanı sıra sosyal bir çevre oluşturmak temel şartlardır.

İpucu: Yetişkinler için eğitim kurumu ECAP, risksiz olarak çeşitli kurslara katılmanızı sağlar: www.ecap.ch

Oturum izni olmadan kalacak yer bulmak zor. Kağıtsız insanlar genellikle çok pahalı olan küçük daireler kiralamak zorunda kalıyorlar. Yasal olarak geçerli bir kira sözleşmesi yapabilirler. Ancak, ev sahipleri veya ev acentası genellikle ikamet durumunuzun yasal düzenlendiğine dair kanıt isterler.

Kağıtsız insanlar genellikle burada yasal olarak yaşayan bir kişinin kendileri için bir daire kiralaması sonucu bir daire bulurlar. Ancak, bu kişi böyle yaparak suç işlemiş olur: 12 aya kadar hapis cezasına çarptırılabilinir, ancak bununla birlikte, kural olarak, yalnızca birkaç günlük para cezasına çarptırılır.

Ev sahibi, yerel kira fiyatından daha yüksek bir kira talep edemez. Kira, önceki kiracının ödediği fiyatdan çok yüksek olmamalıdır.

Ev sahibi en fazla üç aylık kira tutarında depozito talep edebilir. Kirayı öder ve herhangi bir hasara yol açmazsanız, evden çıkar çıkmaz depozito size iade edilecektir. Depozito için mutlaka makbuz isteyin.

Ev işçisiyseniz ve işvereninizde yaşıyorsanız sizi koruyan özel koşullar vardır.

İpucu: Ödeme kanıtı sunabilmek önemlidir. Kirayı gerçek adınızla ödeyebilmeniz için ev sahibinin size ödeme makbuzu verip vermeyeceğini sorun. Ödeme makbuzları, ödenen kiranın en iyi kanıtı ve gerekirse ev sahibine karşı daha sonra yapılacak talepler içinde önemlidir.

İpucu: Ev sahibi çok fazla kira isterse veya depozitoyu geri ödemezse, kendisiyle bir danışma kurumunun yardımıyla görüşün. Bu işe yaramazsa, belirli kantonlardaki bir uzlaştırma kurumunu (Schlichtungsstelle) ücretsiz olarak arayabilirsiniz. Eğer ev sahibi, uygun olmayan bir konutu (sağlıksız odalar, kiler, vb.) orantısız bir fiyatla kiraya vermek isterse, zayıf durumunuzu kötüye kullanmaktan hapis veya para cezasına çarptırılabilir.

• Polisin herhangi bir sebep olmaksızın kontrol yapmasına izin verilmez. Ancak, bir suç işlemekle bağlantılı olduğunuza inanmak için sebepleri varsa, hem özel hem de kamusal alanda sizi tutuklama ve kimliğinizi kontrol etme hakları vardır.
• İzinsiz gösterilere (veya şiddetli çatışmaların patlak verdiği izinli gösterilere) katılma halinde, polis sizi tutuklama izinine sahip olabilir
• Oturum izniniz olmadan, muhtemelen bir karakola götürülürsünüz. Polis, tutukluluğunuzun ilk 24 saatinde avukatınız olmadan sizi sorgulayabilir. 24 saat sonra ve herhangi bir gözaltı incelemesinden önce bir avukata danışmak istediğinizi rica ediniz (Ücretsiz).
• Ardından sorgulama başlar. Sizi sorgulayanlar size karşı saygılı davranmak zorundadırlar: Tehdit, fiziksel veya psikolojik saldırı uygulayamazlar.
• Sorgulamada bir tercüman talep edin. Tam olarak anlamadığınız sürece hiçbir şeyi yanıtlamayın veya imzalamayın.
• Her zaman ifade vermeyi reddetme hakkına sahipsiniz. Adresiniz, işvereniniz ve arkadaş çevreniz hakkında herhangi bir bilgi vermek zorunda değilsiniz. «Bunun hakkında söyleyecek bir şeyim yok» diye cevap verebilirsiniz: Yalan söylemek yerine hiçbir şey söylemeyiniz. Yalanlar genellikle fark edilir ve inanılmaz bir kişi olursunuz. Ancak, kişisel bilgilerinizi - yani soyadı, adınız, doğum tarihiniz ve memleketiniz - vemelisiniz.
• Basit bir kontrol durumunda, polis nedensiz olarak bir vücut kontrolü yapamaz, yani vücuda dokunamaz veya hatta mahrem bir vücut kontrolü yapamaz. Ancak gerekli görürse sizi bir kez karakolda arayabilir. Çıplak arama her zaman iki adımda (önce yukarı, sonra aşağı veya tam tersi, ancak asla aynı anda tüm vücut aranmaz) ve aynı cinsiyetten bir kişi tarafından yapılmalıdır. Eğer trans bir kişi iseniz, kayıtlı cinsiyeti sizin cinsiyet kimliğinizle eşleşen biri tarafından aranma talebiniz dikkate alınmalıdır. Çıplak yapılan aramalar, örneğin mahrem aramalar, yalnızca, ilkesel olarak, polis teşkilatından olmayan, tıbbi olarak eğitilmiş personel tarafından yapılabilir. Eğer vajinal veya anal muayeneden geçerseniz, bu bir doktor veya sağlık uzmanı tarafından yapılmalıdır. Bu kişi sizinle aynı cınsiyette olmak zorunda değildir. Muayene olmayı reddedemezsiniz. Ancak, bu size ciddi bir şekilde acı yaratıyorsa, vajinal veya anal muayeneyi reddedebilirsiniz.
• Polis sadece elinde arama emri var ise ev araması yapabilir. Yabancılar ve Entegrasyon Yasası'na göre, polis yurt dışı edilme/zorunlu olarak ülkeyi terk etme işlemleri sırasında seyahat ve kimlik belgelerini güvence altına almak için mahkeme kararı olmaksızın ilgili kişiyi ve eşyalarını arayabilir.
• Polis, yanınızda getirdiğiniz eşya ve belgelere muhafaza etmek amaçlı el koyabilir. El konulan tüm eşyalarınız için makbuz talep ediniz. Kişisel notlarınızın, ajandanızın, telefonunuzun veya benzerlerinin kilit altında tutulmasını talep edin. Polis memurlarının bunu okumalarına veya kopyalamalarına izin verilmez. Kilıdi yalnızca sorgu yargıcı kaldırabilir.
• Telefonunuzu bir kodla kilitleyin, böylece polis mesajlarınızı ve kontaktları göremez. Hiçbir koşul altında bu kodu paylaşma yükümlülüğünüz yoktur.
• Saldırıları mutlaka insan hakları organizasyonu «Augenauf»'a bildirin. 

Kural olarak, yasal olarak düzenlenmiş oturumunuzun olmaması dışında, herhangi bir suç işlemediyseniz, sorgulandıktan sonra serbest bırakılırsınız.

Yetkililer, bir ceza davası başlatıldığında veya sona erdiğinde, tutuklandığınızda veya salıverildiğinizde veya hakkınızda cezai hüküm verildiğinde birbirleriyle iletişim kurarlar. Kural olarak, polis sorgulamadan sonra sizi göçmenlik ile ilgili makamlara bildirir ve bunun üzerine bir yargıç sizi vatandaşı olduğunuz bir ülkeye sınır dışı etme kararı verir. Genellikle aynı zamanda İsviçre için en az 2 ila 3 yıl oturma yasağıda veilir. Cezaya, para cezasına, veya bir yıl veya daha fazla yılı kapsayan hapis cezasına çarptırılabilirsiniz. Adli makam, orada saklandığınızdan veya seyahat belgelerinizin orada olduğundan şüphelenirse, evinizin veya diğer mekanların aranmasını emredebilir. Göçmenlik polisi sınır dışı etmek amaçlı tutuklama kararı verebilir. Yetkililer yurtdışı edilmenizi ayarlayana kadar tutuklu kalırsınız. Bu tutuklanmanın yasallığı 96 saat içinde bir hakim tarafından kontrol edilir. Sınır dışı veya bir suçtan kaynaklı sınır dışı edilme amaçlı tutukluluk azami süresi, itaatsizlik nedeniyle olası tutukluluğa ek olarak 18 aydır (15 ila 18 yaş arasındaki reşit olmayanlar için 12 ay). Tutuklanma kararına itiraz edebilirsiniz, ancak bu ücrete tabidir. Her 3 ayda bir, tutukluluğun uzatılması ifade alınarak bir hakim tarafından gözden geçirilmelidir.

İşvereniniz de cezai yaptırımlar (ceza, para cezası veya hapis cezası) riskiyle karşı karşıyadır. Arkadaş(lar)ınıza gelince: Yetkililer sizinle temas halinde olan kişilerin çoğunun, konaklamanızı "kolaylaştırdıklarını" (örneğin, sizi barındırmayı) düşünmediği sürece yaptırım riskleri yoktur. Aksi taktirde genellikle küçük bir para cezası riskiyle karşı karşıya kalırlar.

İpucu: Polis tarafından durdurulduysanız derhal bir hukuk danışma merkeziyle iletişime geçiniz.

Yardıma ihtiyacınız varsa, sosyal yardım alma hakkınız yoktur. Ancak yemek, barınma, giyim ve temel sağlık giderleri için acil yardım alma hakkınız vardır. Ancak bu, kanton makamlarına kayıt yaptırmanız gerektiği anlamına gelir ve bu artık ekonomik açıdan bağımsız olmadığınız için yasal düzenleme başvurusunda bulunmanızı zorlaştırır.

İltica başvurunuz reddedilirse veya başvurunuzun işleme konmaması kararı aldınırsa, belirli koşullar altında asgari geçiminizi garantilemek amaçlı acil yardım alma hakkınız vardır.

Ayrımcılık, temel insan haklarını ve insan onurunu ihlal eder. Yine de, İsviçre'deki birçok insan - özel hayatlarında, yetkililerle temasta, kamu alanında ve iş yerinde - ırkçılık ve ayrımcılığa maruz kalıyor.

İsviçre yasaları, ırkçılık ve diğer ayrımcılık biçimleriyle mücadelede yetersiz kalıyor. Ayrımcılıkla karşı karşıya kalan insanlar, ayrımcılığı kanıtlama sorunu ve ayrımcılığı bildirme durumunda sosyal, politik, yasal ve finansal sonuçlarından korkma gibi çeşitli engellerle karşı karşıya kalıyorlar.

Dayanışma içindeyiz! Dayanışma örgütleri ve sendikalar, yasaların ve bunların yaşamda uygulanmasını iyileştirmek için her gün çalışıyorlar, ırkçılık ve diğer tüm ayrımcılık biçimlerinin etkin bir şekilde cezalandırılabilmesi hedefiyle. Mümkün olduğu kadar çok kanıtı elinizde tutunuz ve bir danışma merkezine başvurunuz: size yardım edilecektir.

Yasalar, bazı kurumları bilgilerini göçmenlik dairelerine iletmekle yükümlü kılar, eğer ikamet durumunun yasal düzenlilik içinde olmadığından şüphelenirlerse veya bu konuda bilgilendirilirlerse. Bunların hangi kurumlar olduğunu bilmek önemlidir.

Birçok kantonda, bu makamlar sizinle ilgili verileri sistematik olarak göçmenlik makamlarına iletmek zorundalar:

• Polis yetkilileri, cezai soruşturma yetkilileri ve ceza mahkemeleri
• Vergi makamları ve sosyal sigorta uygulama makamları
• Mülteci sığınma makamları
• Nüfus daireleri (çoğu durumda doğum belgelerinin oluşturulması ve babalığın tanınması hariçtir)

İş müfettişleri, işgücü piyasası kontrol makamları, işsizlik sigortası kasaları ve iş daireleri

Buna karşılık, genellikle şu makamlara ve kuruluşlara güvenebilirsiniz:

• Okullar ve eğitim kurumları
• Tıbbi makamlar, sağlık hizmetleri ve tıbbi personel
• Sağlık sigortası icra makamları
• Mağdurlara yardım kurumu
• Avukatlar
• Dernekler (danışmanlık merkezleri, hukuk büroları/firmaları, yardım kuruluşları)
• Sendikalar

İpucu: Bu liste tam değildir ve kantondan kantona farklılıklar göstermektedir. Hangi makamlara güvenebileceğiniz konusunda şüpheleriniz varsa - özellikle sivil mahkemelerinde ve iş mahkemelerinde - bir danışma merkezine veya bir sendikaya başvurun.

Spagat, Kağıtsızlarla ilgili sağlık ve sosyal konular için iletişim kurumu AG/SO, Augustin-Keller-Strasse 1, 5001 Aarau
T +41 62 836 30 20, T +41 79 728 60 96 (Sozialberatung), T +41 79 728 58 97 (Gesundheitsberatung)
E-Mail: spagat@heks.ch, www.sans-papiers.ch

Kağıtsızlar için iletişim kurumu, Rebgasse 1 (1.Stock), 4058 Basel
T +41 61 681 56 10 (Sozial-, Rechts-, Gesundheitsberatung und -versorgung)
E-Mail: basel@sans-papiers.ch,  www.sans-papiers-basel.ch

Augenauf, Postfach, 4005 Basel
T +41 61 681 55 22, E-Mail: basel@augenauf.ch, www.augenauf.ch

Unia sendikası, Rebgasse 1, 4058 Basel
T +41 61 686 73 00, nordwestschweiz.unia.ch

Basel dayanışma ağı, Postfach, 4005 Basel
E-Mail: solinetz@solinetzbasel.ch, solinetzbasel.ch

Yasal olarak oturumu olmayan işçiler sendikası, c/o Interprofessionnelle Gewerkschaft der Arbeiter/-innen (IGA), Oetlingerstrasse 74, 4057 Basel
T +41 61 681 92 91, www.viavia.ch/iga

Augenauf, Quartiergasse 17, 3013 Bern 11
T +41 31 332 02 35, E-Mail: bern@augenauf.ch, www.augenauf.ch

Kağıtsız insanlar için Bern danışma merkezi, Effingerstrasse 35, 3008 Bern
T +41 31 382 00 15, T +41 79 794 62 28,
E-Mail: beratung@sans-papiers-contact.ch, www.sanspapiersbern.ch

Zor durumda olan insanlar için Bern hukuki danışma merkezi, Eigerplatz 5, 3007 Bern
T +41 31 385 18 20, E-Mail: info@rbsbern.ch, rechtsberatungsstelle.ch

Bern Kalma hakkı kollektifi
T +41 78 801 26 34, E-Mail: bern@bleiberechtfueralle.ch, www.bleiberecht.ch, www.sans-papiers-bern.ch

Unia sendikası, Monbijoustrasse 61, 3001 Bern
T +41 31 385 22 22, bern.unia.ch

Kanton Bern zorlayıcı önlemler kilise iletişim bürosu (KAS),  Postfach, 3001 Bern
T 031 332 00 50, www.refbejuso.ch

Kızıl haç İsviçre (SRK) kağıtsızlar için sağlık hizmeti, Werkstrasse 16, 3007 Bern
T +41 31 960 77 77, T +41 79 666 95 72
E-Mail: gesundheit-sanspapiers@redcross.ch, www.redcross.ch/de/gesundheitsversorgung-fuer-sans-papiers

Bern dayanışma ağı, Schwarztorstrasse 76, 3007 Bern
T +41 31 991 39 29, E-Mail: info@solidaritaetsnetzbern.ch, solidaritaetsnetzbern.ch

Aile planlaması merkezi, Effingerstrasse 102, Stock D, 3010 Bern
T +41 31 632 12 60, E-Mail: familienplanung.fkl@insel.ch

Biel zvieri buluşması, Rue Général Dufour 46 et 65, 2502 Biel
sanspapiersbern.ch/aktivit%C3%A4t/zvieri-treff-biel

İsviçre göçmenler kontak merkezi (CCSI) – SOS Racisme, Rue des Alpes 11, 1700 Fribourg
T +41 26 424 21 25, www.ccsi.ch

Fri-Santé (Sağlık danışmanlığı), Rue François-Guillimann 12, 1700 Fribourg
T +41 26 341 03 30, www.fri-sante.ch

Unia sendikası, Route des Arsenaux 15, 1700 Fribourg
T +41 26 347 31 31, fribourg.unia.ch

İsviçre göçmenler kontak merkezi (CCSI), Route des Acacias 25, 1227 Genève
T +41 22 304 48 60, www.ccsi.ch

Protestan sosyal merkezi (CSP) (Menschenhandel), Rue du Village-Suisse 14, 1211 Genève 8
T 0800 20 80 20 csp.ch/geneve/services/questions-de-traite-humain

Kağıtsızlar İçin Yardımlaşma Kollektifi, Route des Acacias 25, 1227 Genève
T +41 22 301 63 33, E-Mail: collectifsanspapiers@ccsi.ch, www.sans-papiers.ch

Consultation ambulatoire mobile de soins communautaires (CAMSCO) (Bakım Danışmanlığı), Rue Hugo-de-Senger 4, 1205 Genève
T +41 22 382 53 11, www.hug.ch/medecine-premier-recours/camsco

Unia Sendikası, Chemin Surinam 5, 1211 Genève
T +41 22 949 12 00, geneve.unia.ch

SIT, Rue des Chaudronniers 16, 1211 Genève 3
T +41 22 818 03 00, www.sit-syndicat.ch

Permanences volantes (EPER), Rue de l’Orangerie 1, 1202 Genève
T +41 22 918 00, E-Mail: bureau-ge@eper.ch, www.eper.ch/corona-pandemie/projekte/permanences-volantes

Unia sendikası, Lämmlisbrunnenstrasse 41, Postfach 647, 9004 St. Gallen
T +41 0 848 750 751, E-Mail: osgr@unia.ch

Birlikte Valzeina, Valzeinastrasse 40, 7213 Valzeina
T +41 81 325 23 19, www.vmv.ch

Unia sendikası
T 0848 421 600, transjurane.unia.ch

Kağıtsızlara destek için Jura hareketi
T +41 79 422 95 10, E-Mail: sans-papiers-ju@bluewin.ch, mjssp.ch

Unia sendikası, St. Karlistrasse 21, 6002 Luzern
T +41 0848 651 651, zentralschweiz.unia.ch

Kağıtsız insanlar için Luzern iletişim ve danışma kurumu, Langensandstrasse 1, 6005 Luzern
T +41 41 240 24 10, E-Mail: luzern@sans-papiers.ch, www.sanspapiersluzern.ch

Caritas, Vieux-Châtel 4, 2002 Neuchâtel
T +41 32 886 80 70, E-Mail: caritas.neuchatel@ne.ch,www.caritas-neuchatel.ch

Protestan sosyal merkezi (CSP), Hukuk Danışmanlığı Mültecilik Başvurusunun Red Hali Durumunda
Rue des Parcs 11, 2000 Neuchâtel / Rue du Temple-Allemand 23, 2300 La Chaux-de-Fonds
T +41 32 886 91 00, E-Mail: csp.neuchatel@ne.ch, csp.ch/neuchatel

Dispensaire des rues de Neuchâtel (Sağlık danışmanlığı), Rue Fleury 22, 2000 Neuchâtel
T +41 32 721 10 25, E-Mail: responsable.dispensaire@bluewin.ch

Kalma hakkı, rue des Usines 10, 2000 Neuchâtel
T +41 77 474 75 60, E-Mail: info@rester.ch, rester.ch

Unia sendikası, Avenue de la Gare 3, 2000 Neuchâtel
T 0848 203 090, E-Mail: neuchatel@unia.ch, neuchatel.unia.ch

Médecins du Monde Suisse (Sağlık danışmanlığı), Rue du Château 19, 2000 Neuchâtel
T +41 32 725 36 16, medecinsdumonde.ch

Unia sendikası, Lämmlisbrunnenstrasse 41, Postfach 647, 9004 St. Gallen
T +41 0 848 750 751, E-Mail: osgr@unia.ch

St-Gallen kağıtsızlar grubu, Rosenbergstrasse 73, 9000 St. Gallen
T +41 76 492 99 69, E-Mail: info@sans-papiers-sg.ch, www.sans-papiers-sg.ch

Doğu İsviçre dayanışma ağı, Tschudistrasse 21, 9000 St. Gallen
T +41 71 220 17 45, E-Mail: info@solidaritaetsnetz.ch, www.solidaritaetsnetz.ch

Casa Astra – Centro di prima accoglienza, Via Mastri Ligornettesi 28, 6853 Ligornetto
T +41 91 647 46 47, T +41 77 448 85 72, E-Mail: casa.astra@bluewin.ch, casa-astra.ch

Unia Sendikası, Casella postale 178, 6532 Castione
T +41 91 822 30 90, ticino.unia.ch

May Day – SOS Ticino, Schweizerische Arbeiterhilfswerk (SAH), Via Merlina 3a, 6962 Viganello
T +41 91 973 70 67, www.sos-ti.ch/mayday.html

Movimento dei Senza Voce, via Antonio Rinaldi 2, 6850 Mendrisio
T +41 91 647 46 47, T +41 77 448 85 72, E-Mail: senzavoce@bluewin.ch

Astrée, Ruelle de Bourg 7, 1003 Lausanne
T +41 21 544 27 97/98, E-Mail: info@astree.ch, www.astree.ch

Chèque-Emploi (EPER)
T. +41 21 613 40 84, E-Mail: cheques-emploi@eper.ch, www.cheques-emploi.ch

De La Côte kağıtsızlar kollektifi
T +41 79 526 75 70, E-Mail: lacote@sans-papiers.ch, www.sans-papiers.ch

Kalma hakkı kollektifi, Mültecilik-Göçmenlik Koordinationu, Case postale 5744, 1002 Lausanne
E-Mail: collectif@stoprenvoi.ch, www.droit-de-rester.blogspot.com/p/propos-du-collectif.html

Waadt kağıtsızları destekleme kollektifi (CVSSP), Case postale, 1000 Lausanne
T +41 76 432 62 67, E-Mail: info@sans-papiers-vd.ch, www.sans-papiers-vd.ch

Unia sendikası, Place de la Riponne 4, 1002 Lausanne
T +41 21 310 66 00, vaud.unia.ch

Kardeşlik– protestan sosyal merkezi (CSP), Place Arlaud 2, 1003 Lausanne
T +41 21 213 03 53, E-Mail: frat@csp-vd.ch, www.csp.ch

İsviçre göçmenler kontak merkezi (CSI), Pré-Amédée 8, 1951 Sion
T +41 27 323 12 16, E-Mail: info@csivs.ch, csivs.ch

Unia sendikası, Rue de la Dt-Blanche 9, 1950 Sion 2 Nord
T +41 27 602 60 00, valais.unia.ch

Un soin juste, Rue de Lausanne 69, 1950 Sion
T +41 77 507 41 08, unsoinjuste.ch

Augenauf, Postfach, 8026 Zürich
T +41 44 241 11 77, E-Mail: zuerich@augenauf.ch, www.augenauf.ch

Colectivo Sin Papeles Zurich, Postfach, 8023 Zürich
E-Mail: colectivosinpapeleszurich@yahoo.es

Kadın ticareti ve kadın göçü uzman kurumu, Hohlstrasse 511, 8048 Zürich
T +41 44 436 90 00, E-Mail: contact@fiz-info.ch, www.fiz-info.ch

Freiplatzaktion Zürich, Dienerstrasse 59, 8004 Zürich
T +41 44 241 54 11, E-Mail: info@freiplatzaktion.ch, www.freiplatzaktion.ch

Unia sendikası, Stauffacherstrasse 60, 8004 Zürich
T +41 44 296 18 18, zuerich-schaffhausen.unia.ch

Zürich kağıtsızlar için iletişim kurumu, Kalkbreitestrasse 8, 8003 Zürich
T +41 43 960 87 77, E-Mail: zuerich@sans-papiers.ch, www.sans-papiers.ch

Meditrina (Sağlık merkezi),Schweizerisches Rote Kreuz (SRK), Kronenstrasse 10, 8006 Zürich
T +41 44 360 28 72, medizinische Anlaufstelle für Sans-Papiers Meditrina

Zürich dayanışma ağı
T +41 77 527 61 93, E-Mail: freiwillige@solinetz.ch, solinetz-zh.ch

16 farklı dilde bilgilendirme ve danışmanlıkwww.migraweb.ch

Farklı dillerde sağlık konularıyla ilgili broşürlerwww.migesplus.ch

Demokratik avukatlar İsviçrewww.djs-jds.ch

Size en yakın AIDS ile ilgili yardım kuruluşları: aids.ch/de/ueber-uns/verband/regionale-aids-hilfen

Unia sendikası, Merkezi sekreterlik, T +41 31 350 21 11, www.unia.ch

Kağıtsız insanlar için sağlık platformuwww.sante-sans-papiers.ch

İnsan hakları platformuwww.humanrights.ch

Kağıtsızlar için platformwww.sans-papiers.ch

İnsan ticaretine karşı İsviçre platformuplattform-menschenhandel.ch

İsviçre iltica ve göçmenlik yasası gözlem kurumubeobachtungsstelle.ch

İsviçre kızıl haçı (SRK), Sağlık hizmetleriwww.redcross.ch/de/gesundheitsversorgung-fuer-sans-papiers

Sınırsız dayanışmawww.sosf.ch

Dayanışma ağları solinetze.ch

Stopexclusion Ayrımcılığa ve yabancı düşmanlığına karşı koordinasyon www.stopexclusion.ch

Avrupa genelindeki adresler: European Network against nationalism, racism, fascism and in support of migrants and refugees www.unitedagainstracism.org

Avrupa'da kalma konusunda dört farklı dilde bilgi ve e-posta danışmanlığı:www.w2eu.info

Politika ve kampanyalar: Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants (PICUM) www.picum.org